علائم خرابی دینام
شاید فکرش را هم بکنید که یک یا چند مشکل ساده ناشی از خرابی دینام هستند. مثلا روشن شدن چراغ باتری یا کم‌نور شدن چراغ‌های جلو نمونه‌هایی از این مشکلات هستند. حتی شاید به مشمام رسیدن بوی عجیب از ماشینتان یا صدای غرغر زیر کاپوت هم به خاطر مشکلی باشد که این قطعه وجود دارد.
همه این مشکلات در هر جدی که باشند، به احتمال زیاد از علائم خرابی دینام است که بی‌توجهی به آن‌ها ممکن است باعث به وجود آوردن آسیب‌های جدی‌تر برای خودرویتان شود.
با ام جی ایرانیان همراه باشید تا شما را علائم خرابی دینام که ده مورد است، بیشتر آشنا کنیم.
روشن شدن چراغ هشدار
در بخش جلو آمپر اکثر خودروهای یک چراغ هشدار وجود دارد که برای دادن سیگنال دادن هنگام خراب شدن دینام اختصاص داده شده است. در بیشتر موارد این علامت، به شکل باتری است؛ اما در برخی از خودروها هم به جای آن از “ALT” یا “GEN” استفاده شده که به ترتیب به معنای دینام و ژنراتور است. در برخی از خودروهای قدیمی، دینام به عنوان ژنراتور شناخته می‌شود که دانستن آن برای زمانی که می‌خواهید دفترچه راهنمای ماشین را بررسی کنید، لازم است.
بسیاری از مردم وقتی چراغ هشدار را روشن می‌بینند، تصور می‌کنند که باتری مشکل دارد در صورتی که همیشه این چراغ به این دلیل روشن نمی‌شود. این قطعه به سیستم‌های کامپیوتری داخل خودرو متصل است که ولتاژ خروجی دینام را کنترل می‌کنند. اگر خروجی دینام کمتر یا بالاتر از حد از پیش تعیین‌شده باشد، این چراغ روشن می‌شود.
زمانی که دینام تازه دچار مشکل شده است، این نور سوسو می‌زند یعنی فقط برای یک ثانیه روشن و سپس دوباره خاموش می‌شود.
اکثر دینام‌ها خروجی بین 13 تا 14.5 ولت دارند که سعی می‌کنند آن را در سطح ثابت حفظ کنند. از آنجایی که چراغ‌های جلوی خودرو، برف پاک‌کن‌های شیشه جلو، رادیو، گرم‌کن‌های صندلی‌ها، یخ‌زدای شیشه عقب و غیره به قدرت بیشتری نیاز دارند، دینام برای حفظ ولتاژ لازم باید سخت‌تر کار کند.
اگر دینام خودروی شما با پتانسیل کاملش کار نمی‌کند یا فشاری به آن وارد می‌شود که دیگر نمی‌تواند تحمل کند، ولتاژ بالاتر یا پایین‌تر از سطح تنظیم‌شده قرار می‌گیرد و چراغ هشدار روشن می‌شود.
کم‌نور شدن چراغ‌های خودرو
از آنجایی که دینام، باتری و سیستم الکتریکی خودروی شما را تامین می‌کند، زمانی که پتانسیلش را از دست می‌دهد، لوازم جانبی خودرو هم که از آن برق استفاده می‌کنند، این کار را انجام می‌دهند.
به همین دلیل خودروی شما ممکن است علائم مختلفی مثل کم نور شدن چراغ‌های جلو و چراغ‌های داشبورد، کار نکردن سرعت‌سنج را از خود نشان دهد.
البته اینکه کدام یک از این مشکلات به وجود بیاید، معمولاً به عوامل مختلفی بستگی دارد. اولین مورد این است که دینام چقدر ضعیف شده است و در کجای چرخه مرگش قرار دارد.
دوم نحوه برنامه‌ریزی ماشین شما است. در اکثر وسایل نقلیه جدید، خودروسازان نوعی لیست اولویت از پیش برنامه‌ریزی‌شده در صورت بروز مشکل دینام دارند که البته معمولاً بر اساس ملاحظات ایمنی است.
به عنوان مثال، گرم‌کن صندلی یا رادیوی ماشین شما قبل از کم نور شدن و محو شدن چراغ‌های جلو، خاموش می‌شود. علت این اولویت‌بندی این است که شما بتوانید در صورت خراب و متوقف شدن ناگهانی ماشین، نور کافی برای دیدن اطراف داشته باشید.
سوسوزدن چراغ‌ها
اگر چراغ‌های شما روشن هستند؛ اما سوسو می‌زنند یعنی خاموش و سپس دوباره روشن می‌شوند، قطعاً ماشینتان در سیستم الکتریکی دچار مشکل شده و احتمالا مشکل از دینام است.
علت این است که دینام به اندازه کافی توان ندارد تا چراغ‌ها را با قدرت کامل روشن نگه دارد. ماشین هم سعی می‌کند به جای کم نور کردن همه چراغ‌ها، روشنایی لازم را حفظ کند اما شکست می‌خورد.
اگر می‌خواهید مطمئن شوید که مشکل از خرابی دینام است یا خیر، می‌توانید یک تست ساده بگیرید. ببینید آیا وقتی کار دیگری مثل روشن کردن رادیو، روشن کردن A/C یا استفاده از پنجره‌های برقی که برق مصرف می‌کنند، انجام می‌دهید، باز هم چراغ‌ها سوسو می‌زنند؟ در صورت پاسخ منفی، دینام خراب است.
تمام شدن باتری
اگر وقتی که سوئیچ چرخانده می‌شود، صدای کلیک رله‌ها را می‌شنوید اما هیچ اتفاق دیگری نمی‌افتد و خودرو روشن نمی‌شود، قطعا مشکل از سیستم استارت است. اما ااگر پس از مدتی، آن سر و صدا هم متوقف شود، مشکل اصلی خالی بودن باتری است. حالا باید از خودتان بپرسید: “باتری چرا خالی شده است؟”
پاسخ ساده است! هنگامی که یک دینام شروع به خراب شدن می‌کند یا به طور کامل از کار می‌افتد، باتری خودرو به جای اینکه به عنوان خازن برای سیستم عمل کند، با دریافت مداوم انرژی الکتریکی ثابت از دینام، شروع به ضعیف شدن می‌کند.
از طرفی باتری‌ها طوری طراحی نشده‌اند که زود به زود خالی شوند. به همین دلیل خراب بودن دینام می‌تواند با از بین بردن باتری ماشینتان مخصوصا اگر نو بوده است، توجه شما را به خود جلب کند.
تشخیص باتری خالی از دینام خراب نسبتاً آسان است. کافی است ماشین خود را روشن کنید و سپس کابل‌های جامپر را بردارید. سپس صبر کنید.
اگر دینام نتواند سیستم را شارژ کند، خودرو به زودی دوباره خاموش می‌شود؛ اما اگر ماشین روشن بماند و به کارش ادامه دهد، مشکل احتمالا از باتری است.
با این حال، احتیاط کنید زیرا یک باتری رو به اتمام، فقط می‌تواند برای مدتی شارژ شود و ممکن است با وجود تلاش دینام، به زودی کاملا خالی شود. شما می‌توانید باتری را با ولت‌متر آزمایش کنید. اگر ماشینتان از محصولات MG است، در اکثر فروشگاه‌های خودرو مثل ام جی ایرانیان، می‌توانید باتریتان را چک و در صورت لزوم تعویضش کنید.
شکستن یا شل شدن اتصالات
گاهی به نظر می‌رسد هیچ چیز مشکوکی در مورد دینام خودروی شما وجود ندارد؛ اما باتری خودرو و اکثر قطعات آن از بین رفته‌اند. ممکن است علت این باشد که دینام برق تولید می‌کند اما به جایی منتقل نمی‌شود.
نکته اینجاست که برق دینام از طریق کابل‌های بزرگ و سیم‌های کوچک‌تر به سرتاسر ماشین منتقل می‌شود. هر گونه مشکل در سیم‌ها، کابل‌ها یا اتصالات در هر دو سر، می‌تواند عبور برق را با اختلال مواجه یا آن را متوقف کند. دو نمونه از این مشکلات عبارتند از:
روشن‌تر شدن چراغ‌ها
گاهی اوقات، یکی از علائم خرابی دینام ممکن است بیش از حد روشن شدن چراغ‌ها باشد، زیرا دینام انرژی بیشتری برای غلبه بر مقاومتی که از طرف سیم معیوب یا اتصالات شکسته یا شل وجود دارد، تولید می‌کند.
این علامت معمولاً با بوی داغ‌شدگی سیم‌ها همراه است زیرا مقاومت در یک سیم ایجاد گرما و در نتیجه سوختگی می‌کند.
دیود یکسوکننده
مشکل دیگر می‌تواند از دیود یکسوکننده دینام باشد. دینام‌ها برق جریان متناوب (AC) را در سه فاز تولید می‌کنند؛ اما لوازم جانبی خودرو برای کار کردن به جریان مستقیم (DC) نیاز دارند.
یکسو کننده جریان را از AC به DC تغییر می‌دهد. وقتی که این جزء حیاتی به درستی کار نکند، نمی‌توان از برقی که دینام تولید می‌کند، استفاده کرد.
خرابی تسمه‌های دینام
طبق تجربه مکانیک‌های شرکت ام جی ایرانیان، برخی از مشتریانی که از مشکلات دینام شکایت دارند، وقتی درب کاپوت را باز می‌کنند با یک تسمه شل و آویزان مواجه می‌شوند که در اطراف محفظه موتور تکان می‌خورد. از آنجایی که پارگی و شل شدن تسمه کاملاً واضح است، نگاهی به زیر کاپوت بیندازید تا ببینید آیا در ماشین شما چیزی مثل تسمه آویزان است یا خیر.
اگر در انجام اینگونه تعمیرات مهارت دارید و قطعات ماشین را خوب می‌شناسید، خودتان آن را تعویض کنید. در غیر این صورت می‌توانید برای خرید لوازم یدکی ام جی، به یکی از نمایندگی‌های مجاز مراجعه کنید تا آن را همانجا تعویض کنند.
به خاطر داشته باشید که تسمه باید کشش مناسبی داشته باشد تا دینام با آن به درستی کار کند. کشش بیش از حد مزاحم درست کار کردن دینام خواهد شد. همچنین قبل از شروع تعویض، اجازه بدهید ماشینتان خنک شود.
شنیدن صداهای عجیب از داخل خودرو
گاهی ساده‌ترین راه برای پی بردن به مشکل خرابی دینام، توجه به صداهاست. رانندگان گاهی اوقات از شنیدن صدای “غرغر” یا “ناله” قبل از خاموش شدن دینام، شکایت می‌کنند.
دینام توسط یک تسمه جانبی یا یک تسمه مارپیچ همراه با قرقره میل لنگ به حرکت درمی‌آید. قرقره دینام معمولاً حدود دو یا سه برابر سریع‌تر از قرقره میل لنگ می‌چرخد تا قدرت لازم را در دورهای پایین موتور را تامین کند.
قرقره دینام روی یک شافت می‌چرخد که به نوبه خود توسط یاتاقان‌ها یا بوش‌ها پشتیبانی می‌شود. اگر قرقره در تراز مناسب با تسمه نباشد، روی شافت قرار داشته باشد یا یاتاقان‌ها و بوش‌ها فرسوده شده باشند، صدای غرغر یا ناله به شما اطلاع می‌دهد که مشکلی وجود دارد.
از آنجایی که بسیاری از مشکلات خودرو باعث ایجاد صداهای عجیب و غریب می‌شوند، این علامت در صورتی کمک‌کننده است که با علائم دیگر همراه باشد. علاوه بر این تشخیص منبع صدا در حین رانندگی هم دشوار است.
یکی از این علائم همراه، صدای داخل موتور است. علت هم این است گاهی دینام به قدری صدمه دیده که به موتور شما آسیب رسانده و باعث به وجود آمدن صدای تق‌تقی که ناشی از خرابی یاتاقان‌های موتوراست، شده است.
آسیب موتور یکی از بدترین حالت‌های خرابی دینام است که البته احتمالاً مدت‌ها قبل از اینکه به موتور شما آسیب برساند، آن را تعمیر خواهید کرد.
به مشام رسیدن بوهای عحیب و غریب
آیا تا به حال بوی سیم سوخته به مشامتان رسیده است؟ یک دینام وقتی بیش از حد کار کند، می‌تواند چنین بویی تولید کنه. بوی سیم داغ‌شده می‌تواند ناشی از دینامی باشد که به خاطر روتور و استاتور بیش از حد گرم شده است.
اگر هم بوی لاستیک سوخته به مشامتان می‌رسد، به خاطر تسمه لاستیکی که دینام را روشن نگه می‌دارد. غلاف‌های لاستیکی روی سیم‌ها که همه چیز را در سیستم الکتریکی شما به هم متصل می‌کنند هم می‌توانند باعث ایجاد این بو شوند.
اما علت چیست؟ وقتی قرقره در راستای مناسب قرار نداشته باشد یا آزادانه نچرخد، باعث اصطکاک بیشتر روی تسمه می‌شود که سبب ایجاد گرما و در نتیجه تولید بوی سوختن لاستیک خواهد شد.
هر بویی که از جانب خودروی شما متصاعد می‌شود، یک علت مکانیکی دارد که باید حتما توسط یک متخصص بررسی شود. آشنایی با بوی سوختگی الکتریکی فقط به شما کمک می‌کند تا منبع مشکل را پیدا کنید؛ اما حل کردن آن از توان شما خارج است. توصیه می‌کنیم بدون دست زدن به قطعات خودرو، مستقیما آن را به نزدیکترین نمایندگی ماشینتان ببرید. ام جی ایرانیان با کادری مجرب در خدمت شماست تا هر گونه تعمیر، سرویس دورهای و تعویض قطعات یدکی که ماشینتان لازم دارد را انجام دهد.
کند شدن قطعات برقی خودرو
اگر پنجره‌های برقی با فشار دادن دکمه، به کندی بالا یا پایین نمی‌روند یا سان‌روفتان به درستی باز و بسته نمی‌شود، احتمالا مشکل از دینام است.
البته این امکان وجود دارد که موتور هر یک از این قطعات یا سیم‌کشی‌شان در هر زمانی دچار مشکل شود. اما وقتی چند مشکل را به طور همزمان تجربه می‌کنید، دیگر باید شک کنید که مشکل از سیستم برق‌رسانی کلی خودرو و دینام است.
دینام شما یکی از محتمل‌ترین قطعاتی است که باعث بروز مشکلات الکتریکی می‌شود. ممکن است تا زمانی که خواسته اضافی از سیستم مثل روشن کردن چراغ داخلی خودرو یا تلاش برای بالا یا پایین آوردن شیشه‌هایتان ندارید، متوجه نخواهید شد که ماشین شما با کاهش برق کار می‌کند.
مرتب خاموش شدن یا مشکل در استارت
هر خودرویی با دیگری متفاوت است؛ اما مشکل در روشن کردن ماشین یا روشن نگه داشتن آن احتمالاً به عنوان یکی از اولین علائم خرابی دینام ظاهر می‌شود. البته مشکلات مکانیکی دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث توقف یا روشن نشدن ماشین شوند. نکته اینجاست که باید هر مشکلی که در ماشینتان اتفاق می‌افتد را جدی بگیرید تا علت شخص شود.
اگر سخت استارت‌زدن‌های شما ناشی از مشکل دینام باشد، علت این است که ماشین از انرژی ذخیره‌شده در باتری استفاده می‌کند. اگر دینام، باتری را به درستی شارژ نکند، باتری به اندازه کافی قوی نخواهد بود که بتواند با اطمینان و روان ماشین را روشن کند.
و اگر حتی پس از روشن شدن خودرو، مجددا خاموش می‌شود، ممکن است مشکل از شمع‌هایی باشد که قدرت کافی را از دینام دریافت نمی‌کنند تا موتور را روشن نگه دارند.
تست دینام بدون استفاده از دستگاه
اگر مشکوک هستید که دینام ماشین شما به درستی کار می‌کند یا خیر، آن را تستس کنید. ممکن است از خودتان بپرسید که چگونه این کار را بدون دستگاه‌های مخصوص انجام دهید. نگران نباشید اگر با توجه به علائم خرابی که گفته شد، به دینام مشکوک شدید، می‌توانید با چند تست عملی ساده و فقط با استفاده از یک مولتی‌متر از سلامت یا معیوب بودن آن مطمئن شوید و خودرو را نزد یک تعمیرکار ببرید.
روش اول بررسی ولتاژ
- وسیله نقلیه خود را روی یک سطح هموار پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
- کاپوت را باز و دینام را پیدا کنید. معمولا دینام در نزدیکی جلوی موتور قرار دارد و به آن یک تسمه مارپیچ متصل است.
- موتور را روشن کنید و بگذارید درجا کار کند. تمام اجزای الکتریکی مثل رادیو و چراغ‌ها را خاموش کنید.
- دستکش محافظ و عینک ایمنی هم بپوشید.
- پراب مثبت (قرمز) مولتی‌متر دیجیتال را بردارید و آن را به بخش مثبت باتری وصل کنید. سپس، پراب منفی (سیاه) از مولتی‌متر را بردارید و آن را به بخش منفی باتری، وصل کنید.
- صفحه مولتی‌متر را بررسی کنید. باید عددی بین 13.5 تا 15 را نشان دهد. این محدوده شارژ معمولی برای اکثر دینام‌ها است.
- اگر عدد کمتر از 13.5 ولت یا بالاتر از 15 ولت باشد، ممکن است مشکلی در دینام وجود داشته باشد.
- با گاز دادن درجا، به موتور دور بدهید و دوباره صفحه ولتاژ را بررسی کنید. ولتاژ باید بین 14 تا 15 ولت افزایش یابد.
- اگر ولتاژ افزایش نیابد یا کاهش یابد، ممکن است نشان‌دهنده مشکل دینام باشد.
بررسی کشش تسمه
روش بعدی برای بررسی فیزیکی دینام، بررسی تسمه است. اگر این قطعه شل باشد، ممکن است دینام را به درستی نچرخاند که این مسئله می‌تواند منجر به کاهش جریان برق و مسائل دیگر شود. کشش تسمه را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به قدر کافی سفت است تا دینام بتواند بچرخد.
جمع بندی
با این که دانستن علائم خرابی دینام کمکتان می‌کند بفهمید آیا این قطعه به درستی کار می‌کند یا خیر؛ اما باید توجه داشته باشید که این نشانه‌ها نهایتا خبر از خرابی دینام می‌دهند. اینکه خرابی تا چه حدی است و چطور باید برطرف شود را فقط یک تعمیرکار متخصص می‌تواند مشخص کند. در ضمن اگر قطعه‌ای نیاز به تعویض داشته باشد، کاری از دست شما برنخواهد آمد، همیشه بهتر است دینام را یک مکانیک حرفه ای بررسی کند. فقط این افراد هستند که می‌توانند با تجهیزات مناسب برای تشخیص دقیق هرگونه مشکل در دینام شما و انجام تعمیرات لازم، استفاده کنند.